- cupio
- cŭpĭo, īvi or ĭi, ītum, 3 ( imperf. subj. cŭpīret, Lucr. 1, 72; quoted ap. Non. p. 506 fin., and ap. Prisc. p. 879 P.), v. a. [Sanscr kup, to be in active motion, to be angry; cf. recupero], to long for a thing, to desire, wish (designating a natural, involuntary inclination, or an unbridled or passionate desire, while volo indicates an energetic will, and opto a deliberate wish or choice, Cic. Mil. 12, 32; Sen. Ep. 116, 2; cf. Klotz in Jahn's Neues Jahrb. 1834, II. p. 119 sq.; freq. in every per. and species of composition); constr. with acc., inf., acc. and inf., acc. and part., ut, ne, the gen., or absol.I.In gen.A.Lit., of persons.(α).With acc.:(β).
quid istuc tam cupide cupis?
Plaut. Cas. 2, 3, 49:nec bonum illud esse, quod cupias ardenter,
Cic. Tusc. 4, 17, 39:nuptias,
Ter. Heaut. 5, 1, 12:cupere eadem, eadem odisse,
Sall. J. 31, 14:domum alius, alius agros,
id. C. 11. 4:novas res,
id. J. 70, 1:quanto plura parasti, Tanto plura cupis,
Hor. Ep. 2, 2, 148:(magistratus, imperia, etc.) minime mihi hac tempestate cupienda videntur,
Sall. J. 3, 1; cf. Ov. Tr. 4, 4, 66 et saep.—In part. perf.: corde cupitus, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 41:cupitus atque exspectatus,
Plaut. Poen. 5, 4, 104:Mars videt hanc visamque cupit potiturque cupitā,
Ov. F. 3, 21:cupitus aetatis flos,
Lucr. 3, 770;5, 847: cujus rei semper cupitae,
Liv. 26, 7, 3; Tac. A. 4, 3 et saep.:tandem huic cupitum contigit,
Plaut. Poen. 5, 4, 116; so in neutr., Liv. 3, 37, 7; Tac. A. 6, 32; 14, 2 al.—With inf. (so most freq.):(γ).emori cupio,
Ter. Heant. 5, 2, 18:vitam mutare,
Lucr. 5, 170; 1, 71:te celare de phaleris,
Cic. Verr. 2, 4, 12, § 29:audire cupio,
id. Caecin. 12, 33:diem consumere,
id. Att. 4, 2, 4:operam navare,
Caes. B. G. 2, 25 fin.:proelium facere,
Sall. J. 57, 4 et saep.:cum nostri quid sine imperatore efficere possent perspici cuperent,
Caes. B. G. 3, 21.—With acc. and inf.:* (δ).te tuā frui virtute cupimus,
Cic. Brut. 97, 331; id. Fam. 1, 2, 2: cupio me esse clementem;cupio in tantis rei publicae periculis me non dissolutum videri,
id. Cat. 1, 2, 4; cf.Haase ad Reisig, Lect. p. 790: (Pausanias) se tecum affinitate conjungi cupit,
Nep. Paus. 2, 3.—With acc. and part.: Cu. Quis nominat me? Ph. Qui te conventum cupit. Cu. Hau me magis cupis, quam te ego cupio, Plaut. Curc. 2, 3, 25.—(ε).With ut:(ζ).cupio ut impetret,
Plaut. Capt. 1, 1, 34:quin etiam necesse erit cupere et optare, ut peccet, etc.,
Cic. Lael. 16, 59:responsum est mihi cupere quidem universos ut a me rationes coloniae legerentur,
Plin. Ep. 10, 47 (56), 1. —With ne:(η).cupio, ne... habeant,
Plin. Ep. 5, 17, 6; cf. Ov. H. 6, 6.—With subj. alone:(θ).cupio te quoque sub idem tempus Campania tua remittat,
Plin. Ep. 5, 14 (15), 9.—Absol.:(κ).ubi nolis, cupiunt ultro,
Ter. Eun. 4, 7, 43:qui cupit aut metuit,
Hor. Ep. 1, 2, 51;so with metuo,
id. ib. 1, 6, 12; 1, 16, 65; cf. Cic. de Or. 2, 44, 185; 1, 1, 2:cohortatus suos, omnibus cupientibus ad hostium castra contendit,
Caes. B. G. 3, 24; cf. id. ib. 3, 19 et saep.—With gen.:B.pol quamquam domi cupio, opperiar,
Plaut. Trin. 4, 1, 23 Brix ad loc.; cf. P. a. a infra. —With gen. pers.:quae (puellae) cupiunt tui,
Plaut. Mil. 4, 1, 17; cf.:jam dudum vestri cupiunt Lucrina tacita,
Symm. Ep. 1, 8 init. —Transf., of things:II.asperiora vina rigari utique cupiunt,
Plin. 17, 26, 41, § 250.—Pregn., to be well disposed, be favorable or inclined to one, to favor, to wish well, to be interested for, etc.:(α).favere et cupere Helvetiis propter eam affinitatem,
Caes. B. G. 1, 18; cf.:quid ego Fundanio non cupio?
Cic. Q. Fr. 1, 2, 3, § 10:ipsi Glycerio,
Ter. And. 5, 4, 2: cui maxime, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 4, 4:cujus causā omnia cum cupio, tum mehercule etiam debeo,
Cic. Fam. 13, 75, 1; cf.:causam mihi tradidit, quem suā causā cupere ac debere intellegebat,
id. Rosc. Am. 51, 149:vehementer ejus causā,
id. Fam. 13, 64, 1:qui istius causā cupiunt omnia, qui ab eo benignissime tractati sunt, etc.,
id. Verr. 2, 2, 73, § 180; cf. id. Div. in Caecil. 6, 21 Halm ad loc.—Hence the phrase cupio omnia quaevis, your wishes are mine; cf. the Engl., I am entirely at your service, Hor. S. 1, 9, 5.—Hence, cŭpĭens, entis, P. a., desiring, desirous, longing, eager for something (mostly ante- class. and post-Aug.; most freq. in Plaut. and Tac.).With gen.:(β).corporis,
Plaut. Mil. 4, 2, 7:nuptiarum,
id. ib. 4, 4, 29:tui (tua amica),
id. ib. 4, 2, 58:liberorum,
Tac. A. 16, 6:novarum rerum,
id. ib. 15, 46:bonarum artium,
id. ib. 6, 46:voluptatum,
id. ib. 14, 14:erogandae pecuniae,
id. ib. 1, 75.— Comp., Aur. Vict. Caes. 24.— Sup.: cupientissimus legis, Sall. Fragm. ap. Diom. p. 291 P.—Absol.:ut quibusque bellum invitis aut cupientibus erat,
Tac. A. 1, 59.— Sup.:Marius cupientissimā plebe consul factus,
Sall. J. 84, 1.— Adv.: cŭpĭenter, desirously, earnestly, eagerly, = cupide (only ante-class.): cupienter cupere, Enn. ap. Non. p. 91, 8 (Trag. Rel. v. 337 Vahl.):discerpere membra,
Att. ib. p. 91, 6 (Trag. Rel. v. 543 Rib.):petere,
Plaut. Ps. 2, 3, 17.
Lewis & Short Latin Dictionary, 1879. - Revised, Enlarged, and in Great Part Rewritten. Charlton T. Lewis, Ph.D. and Charles Short. 2011.